Nốt Ruồi Ung Thư: Sự Hình Thành, Nhận Biết Và Phòng Ngừa Hiệu Quả

Bạn đã bao giờ thắc mắc về các nốt ruồi (hoặc mụn ruồi) có trên da? Những nốt ruồi này có thể vô hại nhưng cũng có khả năng là dấu hiệu của một bệnh lý cực kỳ nguy hiểm. 

Trên cơ thể con người thường tồn tại một vài hiện tượng tổn thương da phổ biến và lành tính. Các tổn thương này khi biểu hiện ra bên ngoài sẽ thành nốt ruồi, tàn nhang hoặc những mảng da thừa, thay đổi về sắc tố lành tính, dày sừng tiết bã và u nhú. 

Tuy nhiên, một số trường hợp, những biểu hiện trên da, đặc biệt là các nốt ruồi biến đổi bất thường, thì có thể là nốt ruồi ung thư. Các bạn cần theo dõi quá trình mọc nốt ruồi và dấu hiệu để nhận biết xem tình trạng của bản thân có phải là nốt ruồi báo hiệu bệnh ung thư không nhé.

I/ Nốt ruồi được hình thành thế nào?

Nốt ruồi xuất hiện trên cơ thể khi các tế bào trong da phát triển và tạo thành một cụm thay vì có sự phân bố đồng đều. Những tế bào này được gọi là tế bào hắc tố (melanin), và chúng tạo ra các sắc tố tự nhiên cho làn da con người.

Xem thêm: 20 nốt ruồi phú quý

Theo như một nghiên cứu bệnh về da từ chuyên gia da liễu của người Mỹ Stephanie S. Gardner, các nốt ruồi thường sẽ có màu nâu hoặc là đen. Những nốt ruồi có thể xuất hiện bất kỳ vị trí nào trên da, đơn lẻ hoặc là theo nhóm. Đa phần các nốt ruồi đều xuất hiện ở thời thơ ấu và trong khoảng 25 năm đầu đời. Thông thường một người sẽ có khoảng từ 10 đến 40 nốt ruồi trước khi bước vào giai đoạn trưởng thành.

Nốt ruồi sẽ thay đổi chậm theo thời gian và có thể ngày càng to ra, về màu sắc cũng sẽ khác, đôi khi chúng còn mọc lông. Một số nốt ruồi trên cơ thể sẽ không thay đổi, trong khi một số khác theo thời gian sẽ dần dần biến mất.

II/ Những loại nốt ruồi trên cơ thể

Trên cơ thể có nhiều loại nốt ruồi và không phải loại nào cũng là nốt ruồi ung thư. Cac bạn có tham khảo một số nốt ruồi phổ biến như sau.

Đọc thêm: 4 nốt ruồi phú quý của phụ nữ

Nốt ruồi thông thường

Những nốt ruồi thông thường là tổn thương sắc tố nổi trên bề mặt da, bờ đối xứng và giới hạn của chúng rất đều đặn, rõ rệt. Những người có 5 nốt ruồi trên cơ thể với đường kính hơn 5mm hoặc là có hơn 50 nốt ruồi đường kính hơn 2mm sẽ có nguy cơ mắc ung thư tăng gấp 3 lần. 

Nốt ruồi trên cơ thể không điển hình

Tổn thương đã được xác định qua thăm khám chính là nốt ruồi không điển hình. Đối với nốt ruồi được xác định qua xét nghiệm mô học sẽ được gọi là nốt ruồi loạn sản. Đây là loại nốt ruồi được phân biệt với nốt ruồi bình thường bằng những đặc điểm như bờ không đều đặn, sắc tố biến đổi, bất cân xứng và giới hạn không rõ. 

Những nốt ruồi này thường xuất hiện ở các vùng da tiếp xúc nhiều ánh sáng mặt trời. Người sở hữu nốt ruồi không điển hình thường chiếm khoảng 2 đến 7% dân số da trắng và 25 đến 40% bệnh nhân ung thư hắc tố (melanoma). Nếu như tiền căn gia đình có người mang tương tự, thì nguy cơ mắc bệnh của các bạn sẽ cao hơn so với trường hợp xuất hiện đơn độc.

Nốt ruồi trên cơ thể bẩm sinh

Đây là tình trạng nốt ruồi mọc tự nhiên trên da ngay từ lúc mới sinh và thường chỉ xảy ra trong khoảng 1/100 người. Nốt ruồi bẩm sinh có xu hướng phát triển thành các u ác tính (ung thư) cao hơn loại xuất hiện sau khi sinh. Bệnh ung thư hắc tố ở trẻ em thường khá hiếm gặp, nhưng trong trường hợp nốt ruồi bẩm sinh khổng lồ thì nguy cơ mắc bệnh lại cao hơn nhiều. Tổn thương thường sẽ nhô lên, có giới hạn rõ và xuất hiện những chấm sắc tố. Các nốt ruồi bẩm sinh lớn thường xuất hiện khoảng 1/1.000 đến 1/20.000 ở trẻ sơ sinh. Nốt ruồi chiếm đến hơn 5% diện tích da cho thấy tỉ lệ mắc bệnh sẽ tăng gấp 1000 lần so với bình thường.

Nốt ruồi Spitz

Đây chính là một dạng nốt ruồi lành tính và thường gặp ở trẻ em, tuy nhiên lại dễ bị nhầm với các khối u hắc tố ác tính. Thông thường nốt ruồi này có đường kính nhỏ hơn 1cm, giống với mụn cóc hoặc bướu mạch máu nhỏ. Các u hắc tố ác tính thường chỉ được chẩn đoán sau 10 tuổi và có tổn thương loét với đường kính lớn hơn 1cm, đồng thời xuất hiện tổn thương cả lớp mỡ dưới da.

III/ Hội chứng các nốt ruồi không điển hình có tính chất gia đình

Ung thư hắc tố có thể mang tính gia đình hay xuất hiện rời rạc. Theo nghiên cứu cho thấy hội chứng nốt ruồi loạn sản chính là bệnh lý di truyền nhiễm sắc thể trội. Căn  bệnh này làm cho cơ thể người tăng nguy cơ mắc phải ung thư hắc tố. Các nốt ruồi không điển hình thường nằm ở vùng thân và đặc biệt là vùng ít tiếp xúc với ánh sáng.

Tìm hiểu thêm: 7 nốt ruồi ở vùng kín

Tổn thương trên cơ thể có thể phát triển từ sang thương không điển hình, tuy nhiên thường sẽ xuất hiện ở vùng da lành và không có bằng chứng tổn thương về mô học từ trước. Vì vậy, việc loại bỏ những nốt ruồi không điển hình được xem là phòng bệnh. Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng đã cho thấy có thể căn bệnh này liên quan đến vấn đề đột biến gen.

IV/ Những yếu tố thuận lợi gây ra ung thư hắc tố

Đôi khi những nốt ruồi ung thư sẽ phát triển và được xem là dấu hiệu cảnh báo bệnh, nhất là ung thư hắc tố da. Đây là một dạng ung thư da vô cùng nguy hiểm có tiên lượng xấu và di căn khá sớm. Các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển của bệnh ung thư hắc tố, bao gồm như sau.

Bài viết liên quan: xem bói nốt ruồi toàn thân

Tuổi càng cao thì tỉ lệ mắc bệnh càng tăng

Khi da tiếp xúc nhiều với tia UVB: Tia cực tím B chính là yếu tố môi trường góp phần làm tăng thêm nguy cơ phát triển các khối u hắc tố ác tính. Theo nghiên cứu những người tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhiều như người thường xuyên làm việc ở bên ngoài, thường phơi nắng hoặc bị cháy nắng sẽ có nguy cơ mắc bệnh ung thư hắc tố cao hơn. Tia cực tím chính là yếu tố nguy cơ dễ thay đổi nhất, tuy nhiên nhiều nghiên cứu đã cho thấy việc tiếp xúc với tia UV không phải là điều kiện duy nhất để phát triển ung thư hắc tố.

Tiếp xúc nhiều với những loại hóa chất độc hại như amiăng,  dung môi hydrocarbon, kim loại…cũng là một trong các yếu tố tăng khả năng xuất hiện những nốt ruồi ung thư và khối u ác tính.

Trên cơ thể khi xuất hiện nhiều nốt ruồi (trên 100) hoặc có những nốt ruồi không điển hình thì nguy cơ phát triển ung thư hắc tố sẽ cao hơn bình thường. Điều này không đồng nghĩa với việc bạn chắc chắn mắc bệnh. Tuy nhiên, ở trường hợp này, bạn cần phải đặc biệt thận trọng khi da tiếp xúc với tia UV và cần kiểm tra những nốt ruồi ung thư trên cơ thể thường xuyên hơn.

Có người thân bị mắc u hắc tố ác tính

Từng bị mắc ung thư hắc tố: Theo một số nghiên cứu cho thấy có khoảng 3,4% bệnh nhân chẩn đoán mắc ung thư hắc tố giai đoạn I và II.

Những bệnh nhân thực hiện ghép tạng và các trường hợp ức chế miễn dịch khác: Các bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh sẽ thay đổi tùy thuộc vào mức độ ức chế miễn dịch. Theo đó, khả năng mắc ung thư hắc tố tăng gấp 3 lần ở trẻ em và đôi khi tăng đến 6 lần.

Kiểu hình: Ở những người da tái, kém thích ứng với ánh sáng hoặc có tóc, mắt màu sáng, tàn nhang trên da sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Bệnh nhân bị bạch tạng, do thiếu melanin để bảo vệ trước ánh sáng, cũng sẽ có nguy cơ mắc u hắc tố ác tính cao. Ngoài ra, các bệnh nhân xơ bì sắc tố và những nhóm có khả năng bảo vệ kém với ánh sáng cũng sẽ có nguy cơ cao tương tự.

Vai trò của thai kỳ và estrogens trong việc mắc bệnh ung thư hắc tố: Theo một số báo cáo cho thấy các bệnh nhân ung thư hắc tố khi mang thai sẽ có tiên lượng xấu hơn.  Nhưng, cho đến hiện nay vẫn chưa có bất kỳ nghiên nào khẳng định vấn đề này. Hiện vẫn chưa có bằng chứng để chứng minh về việc sử dụng estrogen sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

V/ Cách nhận biết nốt ruồi ung thư

Tính đối xứng: Hầu hết các nốt ruồi lành tính đều có 2 nửa đối xứng. Nếu như nốt ruồi có hình dạng không đối xứng một cách bất bình thường thì bạn cần kiểm tra lại. Hãy thực hiện vẽ một đường tưởng tượng để chia dọc nốt ruồi ra và đối chiếu xem nửa còn lại có sự tương đồng hay không. Nếu như không đối xứng thì đây rất có thể là nốt ruồi ung thư.

Đường viền: Nếu đường viền bên ngoài của nốt ruồi bị mờ và không rõ đường biên giữa da và nốt ruồi, trông có sự khác thường thì đó cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư. Những thương tổn của khối u ác tính thường chính là nguyên nhân làm cho đường biên của nốt ruồi lạ ở trên da bị mờ.

Bài viết tham khảo: những nốt ruồi may mắn

Màu sắc: Nốt ruồi nếu không có màu giống với các nốt ruồi khác trên da, dù là màu nâu, đen, trắng, xanh đậm hay đỏ thì đều rất đáng nghi ngờ. Các nốt ruồi bình thường sẽ có màu sắc nhất định và đồng đều nhau trên da. Tuy nhiên nếu trên da xuất hiện nhiều nốt ruồi khác màu, chỗ đậm, chỗ nhạt và khác hình dạng thì nguy cơ ung thư là rất cao.

Đường kính: Thêm một điểm đáng ngờ khi quan sát những nốt ruồi lạ trên da chính là đường kính sẽ lớn hơn hẳn các nốt ruồi thông thường. Các nốt ruồi trên da thường chỉ nhỏ hơn hoặc là bằng 0,6cm.

Độ lồi: Nếu như nốt ruồi nổi lồi trên da rõ nét thì các bạn nên kiểm tra sức khỏe bởi đây có thể là nốt ruồi ung thư. Những khối u ác tính thường sẽ phát triển nhanh chóng hơn nốt ruồi thông thường về kích cỡ. Một nốt ruồi cứ lớn dần, đổi màu và gây ngứa ngáy, khó chịu, thậm chí chảy máu là một dấu hiệu đáng báo động.

VI/ Xác định nốt ruồi ung thư

Cách tốt nhất để các bạn có thể phát hiện ung thư da chính là biết rõ về tính chất của nốt ruồi ung thư trên da. Bạn nên thực hiện việc khám da thường xuyên, đặc biệt là khi trong gia đình có người bị mắc bệnh ung thư hắc tố da. Bạn đừng bỏ quên các vùng da không tiếp xúc ánh sáng mặt trời như dưới nách, da đầu, lòng bàn tay và móng tay, chân (móng chân, lòng bàn chân và vùng ở giữa các ngón chân), khu vực ở xung quanh bộ phận sinh dục, thân mình, vùng dưới nhũ hoa. 

Nếu như nhận thấy các biểu hiện của nốt ruồi ung thư bạn nên đến bệnh viện ngay để được bác sĩ thăm khám ngay. Theo đó các bác sĩ sẽ tiến hành khám da để xác định bệnh. Khi đã thấy một nốt ruồi trên cơ thể to bất thường, họ sẽ có những cách xử lý như.

Có thể bạn quan tâm: nốt ruồi bên má

Phẫu thuật cắt rộng nhằm mục đích điều trị và để sinh thiết chẩn đoán. Đồng thời phương pháp này sẽ giúp cho các bác sĩ xác định đó có phải là tổn thương ung thư không.

Xác định sẽ được dựa trên lâm sàng và điều trị tùy vào từng giai đoạn của bệnh. Nếu nghi ngờ là bệnh ung thư hắc tố, các bác sĩ sẽ thăm khám nhẹ nhàng nhằm tránh tạo điều kiện thuận lợi cho những tế bào ung thư di căn. Bởi vì những tế bào này thường rất nhỏ, có liên kết lỏng lẻo nên sẽ dễ dịch chuyển ra khỏi tổ chức u nguyên phát, từ đó di căn sang các cơ quan khác. Tùy vào giai đoạn bệnh mà các bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp để điều trị phù hợp cho bạn. Ngoài phương pháp phẫu thuật, các bác sĩ có thể áp dụng hóa trị hoặc xạ trị.

VII/ Phòng ngừa bệnh ung thư da

Để có thể ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh ung thư da, các bạn hãy thử áp dụng những cách như sau. 

Tránh để da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, nhất là vào giữa trưa. Bạn nên mặc quần áo dài để che chắn kỹ lưỡng. 

Khi ra ngoài nên đội mũ rộng vành để giúp bảo vệ mặt, cổ, đầu và tai.

Dùng kem chống nắng phổ rộng với chỉ số SPF trên 15.

Tránh việc tắm nắng nhân tạo

Nếu như tiền căn của gia đình có người mắc bệnh ung thư hắc tố hoặc là hội chứng nốt ruồi không điển hình các bạn nên theo dõi sát để phát hiện những nốt ruồi ung thư trên cơ thể.

Xem thêm: nốt ruồi ở cánh mũi

U hắc tố ác tính nếu như được phát hiện sớm và điều trị ngay ở giai đoạn khu trú (tức là giai đoạn I và II) sẽ có tiên lượng sống khá tốt. Ngược lại, nếu ở các giai đoạn sau, nhất là khi đã di căn hạch và di căn xa thì tiên lượng sống rất xấu, khó điều trị và cho hiệu quả kém.

Kết quả sống còn 5 năm theo các giai đoạn tương ứng độ dày của bướu (Breslow thông qua việc xét nghiệm):

Giai đoạn I: Là < 0,7mm và sống còn 98%.

Giai đoạn II: Là 0,76 – 1,49mm và sống còn 87 – 94%.

Giai đoạn III: Là 1,5 – 3,99mm và sống còn 66 – 83%.

Giai đoạn IV: Từ 4mm trở lên và sống còn < 5%.

Qua đó có thể thấy việc phát hiện sớm các khối u hắc tố ác tính và điều trị kịp thời sẽ giúp đem đến cơ hội điều trị thành công cao hơn. 

Các bài viết của Anchee Clinic chỉ mang tính chất tham khảo và không thể thay thế được việc chẩn đoán hoặc là điều trị y khoa. Vì vậy, nếu như nhận thấy những dấu hiệu nốt ruồi ung thư kể trên, các bạn nên đến gặp bác sĩ da liễu hoặc là bác sĩ chuyên khoa về ung thư để được thăm khám nhé.